Tác giả: Thạc sĩ BVTV Nguyễn Văn Đức Tiến
Khi cây bắt đầu trồng đến trước khi ra hoa quả, hoạt động chủ yếu là tạo bộ rễ, hình thành thân chính và bộ khung cành lá. Tuy nhiên, nếu để cây tự phát triển thì các cành không đều nhau, cành khỏe, cành yếu. Cành yếu bị che khuất nên không có quả, còn cành khỏe lại mang quá nhiều quả vừa ảnh hưởng chất lượng trái vừa dễ bị nứt gẫy .
Trong canh tác sầu riêng, khâu tỉa cành tạo tán trong các năm đầu là rất quan trọng giúp định hình bộ khung tán vững chắc cho cây, dinh dưỡng phân bổ đồng đều, cành trái phát triển đủ sức, tạo môi trường thông thoáng trong tán cây giúp hấp thụ ánh sáng quang hợp đầy đủ, hạn chế sâu bệnh hại, tạo năng suất ổn định và bền vững.
Trong những năm đầu, nhất là năm thứ 1 cần tiến hành tỉa cành tạo tán sớm theo nguyên tắc như sau (thơ lục bát):
“Một thân, xoay tán, xòe cành/ cây một năm tuổi tạo thành dáng ngay”
Có nghĩa là cây SR tán đẹp, khỏe là cây mọc 1 thân, tán phải xoay xoắn ốc từ dưới lên ngọn và cành phải xòe ngang.
Một thân:
Ngay từ đầu, nếu vì lý do nào đó mà cây phát triển thành 2 thân chính, phải xem xét cắt bỏ một trong hai, chỉ để lại 1 thân to khỏe phát triển thẳng đứng.
Những cành vượt (mọc thẳng hoặc nhỏ hơn 45 độ với thân chính) tiêu hao dinh dưỡng chứ không mang trái, thường phát triển thành thân chính nên cần mạnh dạn cắt bỏ.
Cắt bỏ những cành thấp gần mặt đất chỉ chừa cành cách mặt đất khoảng 50 cm.
Xoay tán:
Tiến hành tỉa bỏ những cành tăm (cành nhỏ, yếu ớt), cành mọc từ gốc ghép, cành có gốc lõm từ thân chính vì những cành này sẽ không mang trái hoặc nếu có trái thì cành yếu rất dễ gãy.
Cắt bỏ các cành mọc cùng phía liền kề với nhau (phía trên hoặc phía dưới) để tránh bị che khuất ánh sáng, tránh tình trạng sau này trái của cành trên bị ảnh hưởng khi đụng với cành dưới. Khoảng cách các cành khoảng 10 cm, sau này khi cây lớn đạt 30cm là vừa phải
Chỉ để lại những cành mọc ra các phía tạo thành tán tròn quanh thân chính (xoay tán).
Xòe cành:
Giữ lại những cành mọc ngang và hướng xòe đều quanh thân chính.
Những cành vượt, nếu chúng ở vị trí xoay tán cần duy trì thì dùng dây vít cành xuống cho phát triển thành cành ngang.
Lưu ý:
Khi tỉa cành nên thực hiện vào lúc trời mát. Đối với cành to, vừa sau khi cắt cành nên bôi thuốc liền sẹo để tránh chảy nhựa sẽ làm bệnh xì mủ thân Phytopthora phát triển hại cây.
Tỉa cành sau thu hoạch:
Tỉa cành là việc cần làm cùng với dọn vườn (rửa vườn sau thu hoach).
Sau thu hoạch, đặc biệt đối với các vườn sầu riêng lâu năm thì cắt tỉa cành là rất quan trọng nhằm giúp vườn thông thoáng, hạn chế sâu bệnh hại, dinh dưỡng được tập trung để phục hồi cây, đảm bảo năng suất vụ mùa tiếp theo.
+ Tỉa bỏ những cành nhỏ yếu mọc ra từ những cành lớn bên trong tán, những cành mọc thẳng đứng, để giúp cây được thoáng, đủ “lực” cho hoa được thụ phấn dễ dàng và quả phát triển đồng đều hơn.
+ Cắt bỏ cành sâu bệnh, cành già yếu, cành khô.
+ Để hạn chế tối đa hiện tượng nứt thân, xì mủ, sau khi thu hoạch cần cắt bỏ các cành mọc dưới thấp. Loại bỏ những cành nằm cách mặt đất thấp hơn 1m. Vì những cành này thường dễ bị sâu bệnh tấn công.
