Tác giả: Thạc sĩ BVTV Nguyễn Văn Đức Tiến
- Vườn trồng
– Vườn trồng phải đảm bảo các yêu cầu như thoát nước tốt trong mùa mưa, đảm bảo vườn thông thoáng, hạn chế được sâu bệnh gây hại và chống xói mòn để giữ độ phì cho đất.
– Đất trồng có độ PH từ 4.5 đến 6.5 nhưng nên điều chỉnh PH đất trong khoảng 5.5 đến 6.5 để góp phần hạn chế sự phát triển của nấm Phytophthora (là loại nấm gây áp lực lới cho cây sầu riêng ở miền Tây gây bệnh xì mủ thối rễ hại cây)
- Kỹ thuật trồng
– Thời vụ trồng: Trồng SR thích hợp nhất là từ đầu mùa mưa đến giữa mùa mưa (từ tháng 5 đến tháng 8).
– Mật độ trồng: Tùy thuộc vào loại đất, giống và chế độ chăm sóc để bố trí mật độ trồng cây cho phù hợp. Tuy nhiên, loại đất tốt giàu dinh dưỡng như đất đỏ bazan nên trồng 100 cây/ha, tương đương cây cách cây 10m x 10m. Còn đất xám trồng 125 cây/ha, khoảng cách 8m x 10m. Trong giai đoạn đầu cây còn nhỏ nên trồng xen canh một số cây ngắn ngày để lấy ngắn nuôi dài, tránh lãng phí đất và chống xói mòn.
– Lên mô trồng: Đối với miền Đông và Tây Nguyên không cần lên mô.
Với miền Tây do mực thủy cấp cao, mặt líp thường thấp, tầng đế cày (tầng sinh phèn) cạn nên phải lên mô tầm 1-1,5m bảo đảm bộ rễ cây SR phát triển sâu 2m mới xuống gặp tầng sinh phèn, giúp cây chịu đựng được 10-20 năm trên vùng đất này.
– Đào hố trồng: Đào hố trước khi trồng khoảng 1 – 2 tháng. Hố đào sâu khoảng 0,7m và dài, rộng 1m x 1m. Sau đó, mỗi hố sử dụng 0,5kg vôi để xử lý một số loại sâu bệnh. Khi đào hố được 2 tuần, mỗi hố tiếp tục dùng 20 – 40kg phân hữu cơ hoại mục, 1kg phân lân, 0,5kg vôi bột và một nửa lớp đất mặt đào từ hố lên trộn đều cho xuống và lấp lại cao hơn mặt đất tự nhiên.
– Trồng cây con: Đào hố rộng hơn 1/2 bầu cây giống, nếu thấy cây có rễ già nhiều dùng kéo sắc tỉa bỏ bớt rễ già, cắt bỏ bao bầu rồi đặt cây vào hố trồng sao cho cành ghép đón hướng gió nhằm hạn chế bị gãy cành ghép. Mặt bầu cao hơn mặt hố (hoặc mặt mô trồng) khoảng 2-3cm, lèn đất cục xung quanh bầu cây cho bộ rễ thông thoáng. Trồng cây xong, phủ đất cục xung quanh bầu gốc (không phủ sát gốc sẽ gây đóng váng không thoáng cho rễ), cắm 3 cọc hình tam giác chụm xung quanh cây và buộc nhẹ vào thân cây để chống cho cây khỏi bị nghiêng ngả khi có mưa, gió lớn.
-Ủ gốc, giữ ẩm: Dùng rơm, cỏ khô ủ gốc giữ ẩm. Nếu có điều kiện làm mái che mát cho cây hướng che nắng chiều trong thời kỳ đầu và thường xuyên giữ ẩm cho cây. Nếu có nắng hạn kéo dài nên dùng vòi hoa sen tưới nước bổ sung cho cây.
Trong 1 tháng đầu sau trồng chỉ cần tưới kích rễ; khi bộ rễ có dấu hiệu phát triển thì dùng humix hoặc phân bón đạm cao qua lá, phun tưới cho cây con.
- Chăm sóc
Cần lưu ý quan tâm đến 2 kỹ thuật quan trọng khi chăm sóc cây sầu riêng mới trồng dưới đây để tránh được những yếu tố gây hại, giúp cây con phát triển khỏe mạnh:
Tưới và tiêu nước cho sầu riêng con
Cách chăm sóc sầu riêng 1 năm tuổi tuân theo quy tắc: nếu thiếu nước, cây có thể chết héo; thừa nước rễ không phát triển được, có thể bị thối và chết.
Sau khi đặt cây con xuống hố được 5-7 ngày chỉ cần tưới nước đều cho rễ cây quen hơi với môi trường đất. Ở giai đoạn mới trồng này, nhu cầu về độ ẩm của cây sầu riêng là 65 – 80% độ ẩm tối đa. Cần xác định độ ẩm của đất thường xuyên (bằng dụng cụ đo) để kịp thời điều chỉnh tưới tiêu nước phù hợp với nhu cầu của sầu riêng trong giai đoạn này.
Bón phân và chăm sóc sầu riêng mới trồng
- BƯỚC 1: Sau khi trồng cây con được 7-8 ngày, bắt đầu bón phân hữu cơ vi sinh (phân gà vi sinh, phân bò hoặc phân chuồng xử lý vi sinh đều được). Bón phân hữu cơ vi sinh xung quanh gốc và cách gốc khoảng 1 gang tay (20cm) với liều lượng khoảng 1-3 kg. Tùy trường hợp có thể ngâm và tưới xung quanh gốc.
- BƯỚC 2: Sau ngày thứ 10 (sau khi rãi phân hữu cơ 2 ngày) có thể kết hợp phân nước kích rễ – cải tạo đất sinh học tưới xung quanh gốc và phun lên tán cây để tăng kích thích sự phát triển của rễ, thân cành, lá. (nếu không có nhân công thì có thể kết hợp pha chung với bước 1 để tiết kiệm chi phí và công sức).
- BƯỚC 3: Sau 10-15 ngày, cây xuất hiện mũi giáo (bung đọt non) thì phun phân qua lá đạm cao (ví dụ humix) đồng thời nên mua thuốc diệt rầy rệp và côn trùng về phun hạn chế gây hại. Khi lá bung lụa thì phun thuốc ngừa bệnh.
- (đón xem tài liệu kỹ thuật chuyên đề: phòng trừ sâu bệnh hại SR)
- Khi lá già tiếp tục bón phân hữu cơ cho cây đón cơi đọt kế tiếp (lặp lại chu trình bón phân cho cây con như bước 1. Thường chu trình bón phân cho mỗi cơi đọt khoảng 45-60 ngày).
Tỉa cành, tạo dáng cho sầu riêng con
Ngay từ đầu khi cây sầu riêng còn nhỏ, nên tiến hành cắt tỉa đi các cành mọc sai vị trí, định hình khung ban đầu cho cây. Tuy nhiên ở giai đoạn vườn ươm này không nên cắt tỉa cành quá nhiều để đảm bảo cây sầu riêng con không bị mất sức và vẫn phát triển tốt.
Trường hợp cây con còi cọc ko phát triển, đọt ngắn, lá nhỏ
Có thể là do bộ rễ không phát triển cần xới gốc quan sát xác định nguyên nhân để cải thiện điều kiện sinh thái rễ.
Có các nguyên nhân chủ yếu gây hại rễ là : Do tuyến trùng, do nấm rễ, do úng gây thối rễ
